door Vincent van de Vrede

Liefhebberijen

Ik heb begrepen dat u niet alleen een expert bent in boeken, maar ook in sla teelt.

‘Slateelt, ik hoor het toch goed? (hij lacht). Ik weet al waar dat vandaan komt. Zo’n veertig jaar geleden besloot ik ineens dat alles anders moest. Ik zat zeg maar in de midlife-crisis. Ik maakte me zorgen om moeder aarde, en wilde meer bewust met de aarde omgaan. Ik reed toen een grote, luxe auto, maar die ruilde ik in voor een deux chevaux, die ik-tot spijt van sommigen in mijn omgeving-voor langere tijd heb gereden. Vrienden en mede-boekhandelaren vroegen bezorgd, of de zaken nog wel goed gingen. Ze kenden me immers alleen met die mooie, grote auto die, zeker voor die tijd, aardig snel kon rijden. Maar ik vond dat allemaal niet meer zo verantwoord voor het milieu. Enfin, zo ben ik ook tot het idee gekomen om eens aan een groentetuin te beginnen. Het leek me prachtig om lekker met je handen in de aarde te rommelen en van een zelf geplant zaadje een grote, mooie plant te zien groeien. En daar nog van te kunnen eten ook! Zo ben ik dus sla gaan telen, maar veel meer. Echt een groentetuin. Nu kan ik dat allemaal helaas niet meer, door mijn leeftijd buk ik wat moeilijk. Maar ik heb het jaren met plezier en toewijding gedaan.’

Een andere passie van u was muziek.

‘Zeker, en dat is het nog steeds. We luisteren overwegend barok hier, al houd ik ook van romantici als Schumann en Schubert. Emmy niet, zij houdt het echt bij de barok.’

Probeert u dan net als in uw handel zich juist ook te verdiepen in de minder bekende, maar evenzeer interessante componisten?

‘Juíst. Zo heb ik ooit een prachtige uitgave van de KB in Brussel gekocht, die hadden van tal van onbekende componisten mooie uitvoeringen gemaakt op basis van partituren, die in de bibliotheek aanwezig waren.’

Ga nooit je eigen waar verzamelen’, is een bekend gezegde onder antiquaren. Maar u heeft voor twee auteurs een uitzondering gemaakt.

‘Ja, ik heb een verzameling Erasmus en een collectie Vondel.’

Kunt u eerst wat vertellen over Erasmus: hoe bent u er toe gekomen om die te gaan verzamelen?

‘Mijn interesse voor Erasmus gaat terug tot mijn studiejaren. Ik vond het altijd al een buitengewoon boeiende figuur. Als student begon ik hem op bescheiden voet te verzamelen, gewoon uit belangstelling voor deze grote Nederlandse humanist. Er was toen ook meer voorhanden, en beter betaalbaar. Nu zijn de prijzen echt gigantisch. Ik heb in mijn verzameling uitsluitend exemplaren die gedrukt zijn tijdens het leven van Erasmus, dus van voor 1536. Heel bewust, omdat ik alleen boeken wil verzamelen die hij zelf onder ogen heeft gehad. Of althans de tekst. Veelal werd het werk van Erasmus gedrukt door Johann Froben in Basel, een drukker met wie Erasmus ook uitermate goed bevriend was. Overigens is mijn verzameling maar een selectie. Erasmus heeft zo ontzettend veel geschreven. En hij werd overal in Europa gelezen. Daarom zijn de oplages vaak groot voor die tijd, niet zelden achthonderd tot duizend exemplaren. En dan bedoel ik niet alleen boeken, maar ook ephemere drukwerkjes, soms maar acht of zestien pagina’s groot, als kleine krantjes. Die zijn ook veel zeldzamer, omdat ze kwetsbaarder zijn.’

En Vondel?

‘Erasmus is echt een hartstocht van mij. Bij Vondel is dat minder het geval. Ik lees hem graag, maar het was meer een kwestie van gelegenheid dat ik hem ben gaan verzamelen. Stamt ook uit mijn studietijd. Toen lag het werk van Vondel op straat, echt voor het oprapen. Paar centen voor bijzondere drukken. Niemand keek er naar om, belachelijk eigenlijk. Ik vond dat jammer en kocht dus af en toe werken van hem. Begon over hem te lezen. En zo is het gegroeid, because it was there. Natuurlijk, Vondel is heel barok en dreunt een beetje met zijn alexandrijnen. Maar het is zo de moeite om je wat in hem te verdiepen. Kijk eens naar de landen om ons heen, daar weet men het cultureel erfgoed te bewaken en op waarde te schatten. In Duitsland betaal je duizenden euro’s voor een eerste druk van het Buch der Lieder van Heine. De Fransen hebben een fortuin over voor Racine, Molière en Corneille. Maar in Nederland kost het allemaal niks.’

Hoe komt dit toch? Het zelfde doet zich voor bij moderne Nederlandse literatuur.

‘Het zal wel in onze volksaard zitten. Calvinisten. Boeken mogen niks kosten. Ik heb er ook andere geen verklaring voor.’