Tv-mediums en paranormalisten
Praten met de doden? Communiceren met de geestenwereld? Berichten van gene zijde ontvangen? De laatste maanden laten een piek zijn in de nimmer aflatende interesse van het grote publiek voor dergelijke zaken. Zij die beweren daadwerkelijk met geesten te communiceren, de zogenaamde mediums, worden dan ook gretig bezocht en gevolgd. Ook op televisie is er alle keus: van de “Astrotv” op de commerciële omroep, waar zelfverklaarde mediums en paragnosten bellers raad geven, tot veelbekeken televisieprogramma’s als die van Char en Derek Ogilvie. Onderstaande boeken bieden een selectie uit twee kampen: die van de mediums zelf en de skeptici, die hun kritisch licht laten schijnen.
Jomanda
In de jaren negentig leerde Nederland het medium Jomanda kennen. Vaak gekleed in een hemelsblauwe jurk trad zij op, niet zelden voor een publiek van duizenden mensen. Bekend was haar methode om water in te stralen en ook het doorgeven van boodschappen van de andere wereld. Zij raakte in opspraak toen Sylvia Millecam overleed aan borstkanker: deze bleek van het reguliere medische pad te zijn afgeweken voor een behandeling bij Jomanda. Grappig was overigens wat Jomanda tegen Jack Spijkerman zei toen deze een “prijs” kwam uitreiken: Het getal tien krijg ik door, dat zal je ware aard laten zien. Later zou Spijkerman naar de zender Tien, ofwel Talpa vertrekken voor een riant salaris. Jan Willem van den Wetering schreef over Jomanda: Jacques Onderwater, Jomanda, genezend medium.
Char
Een dame die ook veel in de aandacht is: Char Margolis. Al jaren weet zij een groot kijkerspubliek aan zich te binden met
haar show Char, het medium. Wie deze show bekijkt en die vergelijkt met optredens van Derek Ogilvie,
“the ghost whisperer”, valt het op dat Char minder saillante zaken te weet komt dan Ogilvie. Of dat zij er beduidend
meer moeite voor doen moet. Daarom beweren critici ook wel dat Char zich vooral van cold reading bedient,
een methode waarbij het medium de ondervraagde eigenlijk zelf het antwoord laat geven door een spervuur aan
vragen te stellen.
Uri Geller
Iemand die aan hot reading doet, komt met informatie die hij eigenlijk niet weten kan.
Zo van: Jij heet Manon en in jouw nachtkastje liggen drie foto’s. Daarom gaan critici er van uit dat hot readers zich,
al dan niet met hulp, al voor een optreden kennis hebben verworven over de ondervraagde. Een mooi voorbeeld daarvan is
het optreden van “het mentale fenomeen” Uri Geller Pauw en Witteman. Hij vraagt op een gegeven
moment Jeroen Pauw aan iets te denken wat hem de laatste weken flink heeft dwars gezeten.
Uiteindelijk tekent Geller een bank. Het blijkt te kloppen. Pauw is oprecht verbaast. Later blijkt dat een
medewerker van Geller heeft staan praten met een nietsvermoedend redactielid.
Geller is al tientallen jaren een wereldbekende paranormalist. Hij werd vooral bekend door het buigen van lepels
en raden van wat iemand denkt of getekend heeft. Een boek over hem is Dr. Andrija Puharich's
Uri Geller... magisch fenomeen?
Zijn grootste criticaster is de Amerikaanse tovenaar James Randi. Deze toonde klip en klaar aan dat hij hetzelfde kon als Geller. Enkele van zijn boeken (helaas alleen in het Engels): James Randi (The Amazing Randi), The Truth About Uri Geller; Includes Revision Sheet from Publisher
James Randi The Faith Healers Flim Flam!
James Randi and Arthur C. Clarke, An Encyclopedia of Claims, Frauds, and Hoaxes of the Occult and Supernatural
Robbert Van den Broeke
Enkele jaren geleden werd er een tv-serie gewijd aan het medium Robbert Van den Broeke: Er is zoveel meer. Al snel ging het echter fout met Robbert, toen bleek dat hij zijn informatie niet van gene zijde, maar van Google doorkreeg. Hij vertelde iemand namelijk dat diens voorouder een genverbrander was, een tikfout die op Google te vinden is, waar gęneverbrander bedoeld wordt! Enfin. Een boek over Van den Broeke is Robbert van den Broeke, van zorgenkind tot medium.
Skepticus
Een Nederlands criticus is Marcel Hulspas, hoofdredacteur van Skepter. Hij schreef onder meer Bedenkelijke wetenschap en Marcel Hulspas en Jan Willem Nienhuys, Tussen waarheid & waanzin, Een encyclopedie der pseudo-wetenschappen.